Archeologie: Bijbel­fragmenten uit de Judese woestijn

 

Door Redactie Israel Today |

Afbeelding: Archeologen van de IAA zeven de grond van de grot, op zoek naar artefacten. (Foto: Eiten Klein/IAA)

Voor de eerste keer in ongeveer 60 jaar zijn bij archeo­logische opgravingen in de woestijn van Judea fragmenten ontdekt van een bijbelrol. Hij is geschreven in het Grieks en bevat delen van de twaalf kleine profeten, waaronder de boeken van Zacharia en Nahum. Volgens de koolstofdatering komen ze uit de tweede eeuw CE.

De rolfragmenten en andere zeldzame vondsten werden ontdekt door archeologen van de Israel Antiquities Authority (IAA), tijdens een dramatische en uitdagende poging om het plunderen van oudheden in de Judese woestijn te voorkomen.

Grot van de Verschrikking
‘Dit zijn de dingen die u doen moet: spreek de waarheid tegen elkaar, oordeel naar waarheid in uw poorten met een oordeel dat de vrede dient, bedenk in uw hart geen kwaad tegen elkaar en heb een valse eed niet lief, want dit alles is iets wat Ik haat, spreekt de HEERE.’

Deze verzen, uit Zacharia 8:16-17, werden ontdekt in een grot waar Joodse vluchtelingen zich bijna 1900 jaar geleden verstopt hielden tijdens de Bar Kochba-opstand (132-136). De verzen, geschreven op tientallen perkamenten fragmenten, werden ontdekt in de loop van een operatie die ondernomen werd door de Israëlische Oudheden Autoriteit in de rotsen van de Judese woestijn, begonnen in 2017, om de plundering van oudheden te voorkomen. Deze historische ontdekking komt 60 jaar na het laatste onderzoek in deze grot in 1960, waarbij 40 menselijke skeletten werden aangetroffen, naast papyrusrollen, bekend als de Dode Zeerollen. De nu gevonden snippers zouden hier delen van zijn.

De rollen weer in elkaar zetten is nauwgezet maar fascinerend werk. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)

Naast de rolfragmenten werden nog andere buiten­gewone vondsten uit verschillende perioden ontdekt, waaronder:

  • Een verzameling van zeldzame munten uit de dagen van de Bar Kochba Opstand;
  • Een zesduizend jaar oud skelet van een kind, begraven in een ondiepe kuil, waarschijnlijk een meisje, gewikkeld in een doek en gemummificeerd,
  • Een grote, complete mand van 10.500 jaar oud, waarschijnlijk de oudste ter wereld.

Andere vondsten, die werden achtergelaten door de Joodse rebellen, die aan het eind van van de Bar Kochba Opstand naar de grotten vluchtten, omvatten een verzameling munten die Joodse symbolen dragen zoals een harp en een dadelpalm. Verder: pijl- en speerpunten, geweven stof, sandalen en zelfs luizenkammen.

Pijlpunten- en speerpunten uit de Romeinse periode, toen Joodse rebellen vochten voor hun vrijheid. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)

De Dode Zeerollen bevatten de vroegst bekende kopieën van de boeken van de Bijbel. Als zodanig worden ze beschouwd als de belangrijkste archeo­logische ontdekking van de twintigste eeuw. Deze ‘nieuwe’ rolfragmenten bevatten verzen van de boeken van de profeten Zacharia en Nahum. Ze zijn geschreven in het Grieks en werden uit de grot genaamd Grot van Verschrikking gehaald, in de Judese woestijn, een grot gesitueerd langs een diep ravijn. Archeologen moesten zich vasthouden aan touwen terwijl ze hun cruciale werk deden. De grot, ruwweg 80 meter onder de top van de rots, wordt geflankeerd door kloven en kan slechts bereikt worden door gevaarlijk ‘abseilen’ van de steile rots.

Sinds de Dode Zeerollen 70 jaar geleden werden ontdekt zijn de woestijngrotten het doel van plunderaars van antiquiteiten. De klimatologische condities binnen in de grotten hebben er voor gezorgd, dat rollen en oude documenten buitengewoon goed bewaard zijn gebleven. Ze zijn culturele erfenis van immens belang. Dus worden ze gezocht door grot plunderaars, die lijf en leden in de waagschaal stellen bij hun zoektocht. Hierbij worden grotten beschadigd en historisch bewijs vernietigd.

‘Het doel van dit nationale initiatief is om dit zeldzame en belangrijke erfelijk bezit te redden uit de handen van de rovers,’ zegt de directeur van de IAA Israel Hasson. ‘De nieuw ontdekte rolfragmenten zijn een wake up call voor de natie. Er moeten fondsen worden toegewezen voor het afronden van deze historisch belangrijke operatie. We moeten ons ervan verzekeren dat we alle belangrijke informatie verkrijgen die nog niet ontdekt is in de grotten, voordat de plunderaars dat doen. Sommige dingen gaan alle waarde te boven.’

Over zijn archeologische team zei Hasson: ‘Het woestijnteam toonde buitengewone moed en toewijding aan het doel, abseilend naar de grotten tussen hemel en aarde, gravend en zevend in de grotten, dik en verstikkend stof doorstaand, en terugkerend met schatten van onmetelijke waarde voor de mensheid.’

Het bereiken van de grotten in die steile rotsen door abseilen is geen gemakkelijke taak. (Foto: IAA)

Avi Cohen, de directeur-generaal van het Ministerie van Jeruzalem en Erfgoed: ‘De rolfragmenten, die bijbelse teksten bevatten, de munten en de verdere vondsten uit de periode van de Tweede Tempel, die gevonden werden in dit unieke project, getuigen direct van het Joodse erfgoed van de regio en de onlosmakelijke band tussen de Joodse culturele activiteiten en onze plaats in dit land. Het is opwindend om deze vondsten te zien en ze aan het publiek te tonen, vondsten die een groot licht werpen op onze geschiedenis. Deze vondsten zijn niet alleen belangrijk voor ons eigen culturele erfgoed maar voor dat van de gehele wereld. Het voortgaande project omvat de combinatie van buitengewone professionals en geavanceerde technologieën, en we zijn trots op deze unieke samenwerking, die we toejuichen.’

Volgens Chananya Hizmi, hoofd stafofficier van de Afdeling Archeologie van het burgerlijke bestuur in Judea en Samaria: ‘Dit is absoluut een opwindend moment als we een belangrijk en aanzienlijk onderdeel van de geschiedenis en cultuur van het land van Israël aan het publiek onthullen. In de late jaren ’40 werden we ons bewust van de culturele erfelijke overblijfselen van de oude bevolking van het land Israël, met de eerste ontdekkingen van de Dode Zeerollen. Nu, tijdens deze nationale operatie, die het werk voortzet van eerdere projecten, zijn nieuwe vondsten en bewijs ontdekt en opgegraven, die zelfs meer licht werpen op de verschillende perioden en culturen van de regio.’

Het is een fascinerende taak om moderne versies van de Bijbel te vergelijken met oudere teksten.

Sinds de operatie begon in oktober 2017, hebben drie teams systematisch de grotten in de woestijnrotsen onderzocht. Tot op vandaag zijn 80 km aan woestijn­grotten onderzocht. Tijdens de complexe operatie heeft men gebruik gemaakt van drones, abseil-technieken en uitrusting voor bergbeklimmen, om de bijkans ontoegankelijke grotten te bereiken. Archeologische opgravingen werden uitgevoerd in geselecteerde grotten.

Tientallen jongeren en leden van pre-militaire voor­bereidings­programma’s hebben zich ook bij de opgravingen gevoegd, in die gebieden die meer toegankelijk zijn. Dit is onderdeel van het onderwijs­beleid van de Israëlische Oudheden Autoriteit, die een jonge generatie wil opvoeden in het land dat is verbonden met haar erfgoed.

De fragmenten van de Griekse rol van het Boek van de Twaalf Kleine Profeten die tijdens de operatie ontdekt werden, werden, uniek, geschreven door twee verschillende schriftgeleerden. De conservering en bestudering van de fragmenten zoals uitgevoerd door de Dode Zeerollen-eenheid bij de Israëlische Oudheden Autoriteit heeft de reconstructie van 11 regels tekst mogelijk gemaakt, deels de Griekse vertaling van Zacharia 8:16-17 preserverend. Ook zijn geïdentificeerd, op een ander fragment, verzen uit Nahum 1:5-6:
‘De bergen beven voor Hem, de heuvels smelten weg, de aarde rijst op voor zijn aangezicht, de wereld met al zijn bewoners. Wie kan standhouden voor Zijn gramschap? Wie kan te midden van Zijn brandende toorn opstaan? Zijn grimmigheid is uitgegoten als vuur, de rotsen worden door Hem stukgebroken.’

Een verzameling Joodse munten in de woestijn. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)

Toen de bewaarde tekst van de nieuw-ontdekte fragmenten werd vergeleken met andere ons bekende versies van deze passages, waaronder de verzen van de Masoretische tekst, vielen talloze verschillen op te merken, sommige nogal verrassend. Deze verschillen kunnen ons veel vertellen aangaande de overdracht van de bijbelse tekst tot op de dagen van de Bar-Kochba Opstand. Zo werden veranderingen vastgelegd in de loop van de tijd totdat de huidige versie tot ons kwam. Een ander opwindend aspect aan deze rol is dat, ondanks dat de meeste tekst in het Grieks staat, de naam van God in oud Hebreeuws schrift verschijnt, bekend van de tijd van de Eerste Tempel in Jeruzalem.

Een andere verbazingwekkende ontdekking werd gedaan vlakbij de rotswand in de Grot van Verschrikking: Een 6000-jaar-oud deels gemummificeerd skelet van een kind, gewikkeld in doeken. Volgens prehistoricus Ronit Lupu van de IAA: ‘Tijdens het verwijderen van twee platte stenen, ontdekten we in een ondiepe put die daar opzettelijk onder ons gegraven was, het skelet van een kind, geplaatst in een foetale positie. Het was bedekt met een doek rond het hoofd en de borst, als een kleine deken, met de voeten die daar onderuit staken. Het was duidelijk dat wie het kind daar begraven had, het ingewikkeld had en de uiteinden onder hem had gestopt, precies zoals een ouder zijn kind met een deken bedekt. De handen van het kind hielden een klein bundeltje stof vast. Het skelet van het kind en de stoffen doek waren opmerkelijk goed bewaard en vanwege de klimato­logische condities in de grot, had een proces van natuurlijke mummificatie plaatsgevonden. De huid, pezen en zelfs het haar waren gedeeltelijk bewaard, ondanks het verstrijken van de tijd.’
Een voorlopige studie van een CT-scan suggereert dat het kind tussen de 6-12 jaar oud was.

Een opmerkelijk goed bewaarde mand, op z’n minst 10.000 jaar oud gedateerd, getuigt van de ongelofelijke hitte en droogte van de grotten in de Dode Zee regio. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)

Een andere vondst, die zijn weerga in de wereld niet kent, werd gedaan door jongeren van de Nofei Prat pre-militaire leiderschapsacademie, in een van de grotten: een grote, intacte mand met een deksel, ook buitengewoon goed bewaard door de hoge temperaturen en extreme droogte in de regio. De mand gaat terug tot de Pre-Keramisch Neolitische periode, ongeveer 10.500 jaar geleden. Voor zover wij weten is dit de oudste mand ter wereld en haar belang is daarom immens. De mand had een inhoud van 90-100 liter en werd waarschijnlijk gebruikt voor opslag.

De mand geeft fascinerende nieuwe feiten over de opslag van producten zo’n 1.000 jaar voor de uitvinding van het pottenbakken. De mand is geweven van plantenmateriaal en de weefmethode is ongebruikelijk. Toen hij gevonden werd was hij leeg en alleen toekomstig onderzoek van een klein beetje grond dat er in achtergebleven is zal ons helpen ontdekken waar hij voor gebruikt werd en wat er in zat.

Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.